به نقل از «ایمنا»

غفلت از کتیبه‌های اصفهان در دیپلماسی هنر

تاریخ انتشار: ۳ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۵۳۷۵۱

یک مدرس دانشگاه و تاریخ‌شناس گفت: متأسفانه نتوانستیم از ظرفیت هنر اسلامی همچون کتیبه‌ها به‌درستی استفاده کرده و از این ظرفیت در دیپلماسی هنر غفلت کرده‌ایم و به نظر من استان اصفهان در این زمینه بسیار ضعیف عمل کرده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، علی عطریان در آئین رونمایی از کتاب «اشعار فارسی در کتیبه‌های اصفهان» که در موزه گرمابه علیقلی آقا برگزار شد، اظهار کرد: اداره هنری شامل دفاتر تخصصی است که هر یک از این دفاتر به یک‌بخشی از جریان‌های هنری شهر اصفهان همچون موسیقی، ادبیات و تئاتر می‌پردازند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دفتر تخصصی فرهنگ و معماری نیز یکی از این دفاتر است که میان فرهنگ و معماری رابطه برقرار می‌کند.

وی افزود: دفتر تخصصی فرهنگ و معماری ذیل موزه علیقلی آقا در حال فعالیت است درواقع این موزه علاوه بر ساحت موزه‌ای که دارد همواره سعی کرده است در قالب دفتر تخصصی فرهنگ و معماری به فعالیت‌های متعددی در حوزه معماری ویژه شهروندان بپردازد.

رئیس اداره هنری شهرداری اصفهان تصریح کرد: این دفتر به دنبال این است که مفهوم معماری و اهمیت توجه به هویت و فرهنگ گذشتگان که در قالب معماری منعکس‌شده را بیان و به‌نوعی شهروندان را به اهمیت معماری و فضای شهری مناسب پی ببرند درواقع این دفتر عملاً به شناسایی، شبکه‌سازی و ارتباط با ذی‌نفعان حوزه معماری می‌پردازد. هدف از فعالیت این دفتر آشنایی مردم با جریان‌های درست معماری است.

وی گفت: ازاین‌رو این دفتر علاوه بر فعالیت‌های متعددی در حوزه فرهنگ و معماری پرداخته است که یکی از این فعالیت‌ها انتشار کتب متعدد در حوزه فرهنگ و معماری است و در این نشست که به مناسبت هفته کتاب و کتاب‌خوانی و روز جهانی هنر اسلامی برگزارش ده است قرار است از آخرین کتاب تولیدشده این دفتر تحت عنوان «اشعار فارسی در کتیبه‌های اصفهان» رونمایی شود.

فضای باز حاکم بر هنر اسلامی

شهاب شهیدانی، مدرس دانشگاه و تاریخ‌شناس اظهار کرد: دو دیدگاه بیشتر سایر دیدگاه‌ها در هنر اسلامی قالب است، دیدگاه اول معناگرا و یا به اصلاحی سنت گرایان می‌گویند، افرادی که این دیدگاه را قبول دارند، معتقدند که هنر اسلامی برخواسته از قرآن و مضامین اسلامی است. این افراد سعی می‌کنند در پژوهش‌های خود به هر نحوی ماهیت هنر اسلامی را ارتباط به طمع قدسی می‌دهند.

وی افزود: در کنار دیدگاه اول، دیدگاه دیگری وجود دارد که افرادی همچون پژوهشگران معتقد هستند هرچند هنر اسلامی مفاهیمی از قرآن و آموزه‌های اسلام در آن است اما بعضی از گونه‌های هنر کارکرد دنیایی دارند و نمی‌توان همه هنرها کارکرد دینی داشته باشد، بنابراین وقتی حاکمی حمام یا بنایی را می‌سازد، ای‌بسا هدف آن مشروعیت سیاسی خود است در طول تاریخ شاهد هستیم برخی از حکماً و فرمانروایان وقت وقتی دستور ساخت بنایی را می‌دادند نه‌تنها خود بلکه معماران و هنرمندان که در پروژه ساخت بنا فعالیت می‌کردند، انگیزه‌های دیگری به‌غیراز انگیزه‌های دینی داشته‌اند.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: این رقابت و دوگانگی در هنر اسلامی همواره وجود داشته و دارد. «جوئل کرمر» از دانشمندان غربی عصر حاضر در کتاب «احیای فرهنگی در عهد آل‌بویه» می‌گوید: وقتی هنرمندان و اندیشمندان عصر طلایی اسلام همچون ابوریحان فارابی، حکیم ابونصرفارابی و غیره را از بستر تاریخی خود جدا کنیم، یک شعار می‌شوند اما اگر زمینه این افراد را بررسی کنیم درخواهیم یافت آن‌ها در یک بستری که شامل مجموعه‌ای از مجادلات کلامی، جنگ‌های دینی و رقابت‌های فکری بوده، زندگی می‌کردند و همه این تعارضات و تن قضات در چهارچوبی ظرفی به نام تمدن اسلامی اتفاق می‌افتد.

وی ادامه داد: این نظر «جوئل کرمر» باعث می‌شود وقتی صحبت از هنر اسلامی شود با فضای باز فکری و اندیشه‌ای متفاوت روبه‌رو شویم یعنی انواع نحله‌ها و اندیشه‌های فکری آن زمان در هنر اسلامی نمود پیداکرده و حضورداشته است.پس می‌توان گفت هنر اسلامی مجموعه از افراد خوب و بد، باواسطه و بی‌واسطه و حتی بی‌اعتقاد و با اعتقاد در ذیل چتر تمدن اسلامی خلق اثر هنری کردند. به‌عنوان‌مثال در هنر خوش‌نویسی به اندیشه فرد خوش‌نویس دقت نمی‌شود بلکه زیبایی و هنر خطاطی آن موردتوجه قرار می‌گیرد.

شهیدانی تأکید کرد: بر اساس این تعاریف و مثال‌ها باید همیشه به این نکته توجه داشت که هنر اسلامی را به نحله و یک اندیشه مختص نکرد بلکه هر شخصی با هر اندیشه و نگرشی در این ظرف عظیمی که تمدن اسلامی فراهم کرده، اقدام به آفرینش هنری کرده است و اگر بخواهیم این هنر را به یک اندیشه اختصاص دهیم، حلقه هنر اسلامی را تنگ کرده‌ایم.

وی اضافه کرد: تمدن اسلامی باعث شده که هنرهای کشورهای متعدد ذیل این تمدن همچون نخ تسبیح به یک دیگر وصل شوند و به‌نوعی یگانگی و اشتراکات زیادی هنریک کشور با کشور دیگر از تمدن اسلامی داشته باشد. به‌عنوان‌مثال در پژوهشی کتیبه‌های چند کشور و چند منطقه ایران را کنار هم بررسی قراردادیم و دریافتیم محتوای کتیبه‌ها با یکدیگر فرق چندانی ندارد و اگر پاورقی این کتیبه‌ها را برداشته متوجه نخواهیم شد محتوای این کتیبه مال کدام کشور و یا منطقه ایران است.

این مدرس دانشگاه گفت: متأسفانه نتوانستیم از ظرفیت هنر اسلامی همچون کتیبه‌ها به‌درستی استفاده کرده و از این ظرفیت در دیپلماسی هنر غفلت کرده‌ایم و به نظر من استان اصفهان در این زمینه بسیار ضعیف عمل کرده است. هم‌اکنون وبینار خوشنویسی حداقل دوازده شاخه آن به‌غیراز اصفهان و ایران در کشورهای دیگر همچون امارات در حال برگزاری است در صورتیکه اصفهان باوجوداین ظرفیت‌ها هنری به‌ویژه در حوزه هنر خوش‌نویسی نتوانسته در حوزه دیپلماسی هنر موفق عمل کند.

سد آهنین نهادها و افراد برای ورود به برخی از بناهای تاریخی اصفهان

اکبر زمانی لنجانی، نویسنده کتاب «اشعار فارسی در کتیبه‌های اصفهان» اظهار کرد: هدف از نگارش این کتاب در وهله اول آشنایی هر چه بیشتر مردم با اشعار در کتیبه‌های بناهای تاریخی اصفهان بوده است زیرا بسیاری از این کتیبه‌ها و اشعار خوانا برای عموم افراد نیست و در وهله بعد به دنبال این بودم مستندنگاری صحیحی از کتیبه‌های بناهای تاریخی این شهر شود.

وی افزود: متأسفانه کتیبه‌های بسیاری از بناهای تاریخی شهر اصفهان در وضعیت خوبی قرار ندارد و هرروز شاهد تخریب و از بین رفتن بسیاری از این کتیبه‌ها در بناهای تاریخی هستیم. این کتیبه‌ها علاوه بر ارزش هنری و تاریخی که دارد بخشی از هویت فرهنگی و هنری شهر اصفهان است که نشان می‌دهد مردم اصفهان تا چه اندازه از ادبیات و اشعار در قالب هنر خط برای تزئین بناها استفاده می‌کرده‌اند.

این نویسنده گفت: برای تحقیق و پژوهش میدانی این کتاب زحمت زیادی کشیدیم و بارها بارها برای گرفتن یک عکس بین نهادها و ادارات مختلف رفت‌وآمد و پیگیری کرده‌ام هرچند برای پژوهش خود نامه از میراث فرهنگی استان اصفهان داشتم اما متأسفانه بناهای تاریخی اصفهان هرکدام دست یک ارگان، نهاد و شخص است که هرکدام برای خود امپراتوری به پا کرده و اجازه ورود یا عکس‌برداری از این بنا را نمی‌دهند.

کد خبر 706750

منبع: ایمنا

کلیدواژه: هنر اسلامی تمدن اسلامي اداره هنری سازمان فرهنگی شهرداری اصفهان شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق کتیبه های اصفهان فرهنگ و معماری بناهای تاریخی مدرس دانشگاه دیپلماسی هنر کتیبه ها تمدن اسلامی هنر اسلامی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۵۳۷۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حمله عجیب روزنامه جوان به مدافعان تعطیلی شنبه: پیـام پنهان دارد | از بعد نمادین روزها غفلت نکنید!

رسانه اصولگرای جوان نوشت: مسئله فقط تعطیلی یک روز نیست، مسئله تغییر نظم اجتماعی است. نظم اجتماعی باید بر اساس یک منطق روشن تنظیم شود. تعطیلی شنبه‌ها یعنی محوریت نظم اجتماعی بر اساس منطق اقتصادی، اما تعطیلی جنبه تنظیم نظم اجتماعی براساس منطق فرهنگی است.

روزنامه جوان نوشت:

دین برای زمان اهمیت ویژه قائل است. اسلام به برخی زمان‌ها نگاه ارزشی دارد . عناوینی، چون «شب قدر، روز مبعث، عید غدیر، روز عاشورا، عید فطر، شب جمعه و روز جمعه» نشان از نگاه خاص اسلام به برخی از زمان‌ها و جانمایی خاص آن در زندگی انسان مسلمان دارد.

اساساً اسلام یکی از عناصر تنظیم‌گر در سبک زندگی اسلامی را زمان می‌داند. توجه به ساعات خاص، روزهای هفته، روزهای خاص در ماه، روزهای خاص در سال همه گویای نوع نگرش اسلام به مقوله زمان است.

تجربه نشان می‌دهد هنگامی که دو روز تعطیل است، به طور طبیعی روز دوم به عنوان روز اصلی تعطیل قلمداد می‌شود. چه اینکه امروزه در تهران روزهای پنج‌شنبه تعطیل است و مردم از آن به‌عنوان روز کارهای عقب‌مانده استفاده می‌کنند و جمعه را تعطیل به‌معنای استراحت و تفریح به شمار می‌آورند. چهره عمومی شهر نیز جمعه را به عنوان روز تعطیل نشان می‌دهد.

تحولات فرهنگی هیچ‌گاه یک‌شبه رخ نمی‌دهد. ذهنیت اجتماعی آرام‌آرام شکل می‌گیرد. به امروز که ذهنیت عمومی جمعه را روز تعطیل می‌داند نگاه نکنید. تعطیلی شنبه به‌مرور زمان و طی یک دهه آینده موجب خواهد شد ذهنیت اجتماعی جمعه را از مدار و محور بودن تعطیلات خارج کند و جمعه نقشی را در زندگی بیابد که امروز پنج‌شنبه به‌عنوان روز نیمه‌کاری و کم‌کار هفته انجام می‌دهد.

جایگاه جمعه در فرهنگ اسلامی، اما جایگاه خطیری است. در اسلام جمعه محور بخشی از اعمال عبادی فردی و اجتماعی، رسیدگی‌های فردی و دینی به شمار آمده‌است. از صبح جمعه که با دعای ندبه و انتظار ظهور آغاز می‌شود تا ظهر جمعه که محل اجتماع مسلمین در نماز جمعه است. تا ده‌ها آداب فردی که برای جمعه تصویر شده‌است.

جمعه روز خاص و نماد اسلام است و به نوعی از شعائر اسلامی شناخته می‌شود. در برابر شنبه که نماد یهود است و یک‌شنبه که نماد مسیحیت است. ما نسبت به بعد نمادین روزها غفلت داریم.

بعد نمادین دین یکی از عناصر هویت‌سازی دینی است. عنصر هویت‌ساز مرز شما با غیر شما و دیگری شما را تعیین می‌کند، اما غفلت از آن موجب درهم آمیختگی فرهنگی، هویت‌زدایی و عدم تشخص آن جامعه می‌گردد. ظاهر استدلال برای تعطیلی شنبه‌ها خیلی روشن و در نگاه ابتدایی مقبول است. باید برای تجارت خارجی خود را با ایامی که جهان در حال کار است، هماهنگ باشیم، اما نکته این است که مسئله را نباید سطحی دید.

مسئله فقط تعطیلی یک روز نیست، مسئله تغییر نظم اجتماعی است. نظم اجتماعی باید بر اساس یک منطق روشن تنظیم شود. تعطیلی شنبه‌ها یعنی محوریت نظم اجتماعی بر اساس منطق اقتصادی، اما تعطیلی جنبه تنظیم نظم اجتماعی براساس منطق فرهنگی است. اسلام برای حیات انسانی ارزش ویژه بر مدار حیات طیبه قائل است و نظم اجتماعی را نیز براین مدار سامان می‌دهد. (این بخش نیازمند توضیح و تبیین فنی و براساس روح شریعت است.)

در نامه اخیر اتاق بازرگانی ایران خطاب به مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم تعطیلی شنبه‌ها این است:

«اثربخشی اقدامات دولت برای افزایش ارتباط با سایر کشورهای بلوک شرق و غرب و توسعه روابط تجاری و اقتصادی، در گرو پذیرش هر چه بیشتر استانداردهای اقتصاد جهانی است.»

این استدلال که باید خودمان را با نظم جهانی در حوزه اقتصاد تطبیق دهیم، آشناست. سال‌ها قبل طیفی سخن از جامعه جهانی می‌زدند، اما این جهان، جهانی است که امریکا و غرب محور آن هستند. حرکت به‌سمت استانداردهای مثلاً جهانی یعنی پذیرش گام‌به‌گام نظم غربی در حالی‌که امروز دنیا در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصاد در حال عبور از نظم فعلی و تک قطبی است.

تشکیل پیمان‌های مالی و اقتصادی بزرگ، چون پیمان شانگ‌های و بریکس، پیمان‌های مالی دو یا چندجانبه و دلارزدایی همه به‌معنای عبور از نظم موجود است. در چنین دوران عبور از نظم امریکایی سوق دادن کشور به سمت آن نوعی ارتجاع تمدنی است.

تأکید می‌کنم مسائل کلان را نباید اتمیک و نقطه‌ای دید، تعطیلی شنبه‌ها را باید در یک اتمسفر کلان فرهنگی، اجتماعی، ملی و بین‌المللی تحلیل کرد. پیامدها، روندها، آسیب‌ها و دیگر جوانب باید در این بستر تحلیل و بررسی شود. پس مسئله تنها تعطیلی یک روز نیست، مسئله تحول در رویکرد کلان جامعه، وجهه اجتماعی، پیام پنهان این تصمیم به ناخودآگاه جامعه است.